Ikatza, kimika eta usaina

Larunbatean hasi nintzen txondorra kargatzen. Egurra lehenagotik ekarrita neukan: Lizartzako zerrategitik norteko haritzako mozkinak. Sei rollo! Gutxiagorekin ez omen ziola portea merezi. Batekin nahikoa nuen! Mila bat kilo egur; nahikoa nuen, baina…’Egur gehiago, gerran gaude eta!’ Groucho Marx-en hitzetan . Motozerrarekin neurrira moztu, zatiren bat trangan pitzatu eta txukun pilatu.
Txondorra zuzen kargatzeko ez dut alkaterik erabili, txikia baita (metro eta erdi inguru altueran) eta su-etxea xuxen eta artez egiteko tentu apur bat baino behar ez baita. Su-etxearen inguruan egur-puskak pilatzen dira; lodienak barne aldean, mehexeagoak gero eta meheenak, zotzak, azkenik. Lan pixka bat izan dut egur-meta ahalik eta zirkularrena egiten. Zirkulu perfektua ez zait atera, 2 πr ez du zirkunferentziak izango, baina…Orbelaz estali, horren gainean iduria zabaldu eta prest dago. Su-etxea zotalez tapatu ohi da, neronek metalezko xafla bat darabilt.
Oraingoa ez da etxean egiten dugun lehen txondorra. 1999an egin genuen lehena. Intxarraundiagako Periko Urruzola ingeniaria eta neroni mandatu-mutila.Hura maisua eta neroni ikaslea: egurra ekarri, ordu txikitan esnatu martxa kontrolatzeko, bestea eraman, …Hura nire lantegia Perikoren eginari so, zalantzak galdetuta eta dena koadernoan idatzita. 2001ean egin genuen bigarrena. Oraingoan kolegak nahiz eta bera, azeri zaharra, gazteari lezio bat baino gehiago eman. 2005ean neroni bakarrik ingeniaria eta mandatu-mutila, dena bat. Periko hurbildu da, jakina. Bart, ‘azkar kargatu dezu!’harriduraz.
Haizea dabil harro. Hegotik eta ekialdetik bereziki. Txondorgileon etsaia. Kontuz ez ibiliz gero, egurra egosi ez eta erre egingo da. Gure lana pikutara! Martxa handiegia zuen goizean txondorrak, su-etxea kargatu eta zulo bakarra utzi diot. Orduz behin edo zuloa itxi eta beste toki batean beste bat zulatuko dut.
Bien bitartean, ijito-usaina ezin izango dut gainetik kendu!
Ikazkintza prozesu kimiko interesgarria da: materia organikoa baldintza oso anaerobioetan, erre (egosi) edo transformatu egiten da ikatz, karbono alegia, bihurtuz. Anaerobiotasuna galtzen bada, oxigeno gehiegi badago, karbono(IV) oxidoa eta ura baino ez dugu erdietsiko.
Gaur, Nobel sariez idaztekoa asmoa nuen. Beste batean izango da!