Carothers eta Fleming (Izarren Hautsa, 00-09-05)

XX. mendeko aurkikuntza zientifiko handienei errepasoa egiten zaienean hiru aipatzen dira eskuarki. Oraindik orain, euskal zientzialari ospetsu batek hiru hitzekin laburbiltzen zituen: kuantua, ADNa eta bita. Aurkikuntza handiak jakina! Kuantuak materiaren egitura xehea ezagutzeko bidea eman du; ADNak biziaren mekanismoak ulertu eta izaki bizidunak maneiatzeko gaitasuna eman digu eta bita gizartea eta komunikazioa ulertzeko beste ikuspegia ekartzen ari da. Laburpen egokia al da, ordea?
Egia esan ez nau osorik betetzen, nahiz eta bekatu beraren errudun banaizen ere (Ikus Seiko Urrea, 99-02-20). Hiru horietara errenditzea XX. mendearen zientzi eta teknologi ekarpena gehiegi sinplifikatea iruditzen zait. Askoz ere gehiago eman du mendeak eta batzuk hirutasun horren pareko ez ote diren eztabaidagai izan daiteke.
Egun hauetan gogoetagai izan dut auzia. Beste bi aurkikuntza, behintzat, horien parekoak dira ene aburuz: nylona eta penizilina. Ez dute, apika, kuantuen hipotesiaren dotorezia edota DNAren ahalmen jainkotiarra. Alabaina, gizaki arrunton eguneroko bizibidean eta bizi-kalitatean neurtezinezko eragina izan dute.
Carothers-ek nylona industrialki ekoizteko bidea aurkitu zuenean, kimikaren adar berri bat zabaltzeaz landa, egunerokotasunaren konforta osatzen duten objektu horien guztien sorta zabaldu eta demokratizatzeko oinarriak ipini zituen. Plastikorik eta zuntz sintetikorik gabeko mundurik imajinatzen al duzu?
Fleming eta penizilina ezagunagoak dira. Penizilina antibiotikoen munduaren aintzidaria izan zen, gaitzak tratatzeko botika-mota oso eraginkor baten lehen harria, hain zuzen ere. Gure osasunak, bizi-iraupenak eta -kalitateak asko zor diote penizilinari.
Ez dut auzirik piztu nahi, baina mende-hondar honetan zientziaren ekarpenari errepasoa egiten zaionean, egiari mesede txikia egingo diogu Plank, Einstein, Bohr, Crick, Bardeen eta enparauen gorazarre egitean Fleming eta Carothers bazter uzten baditugu; kimikaz ahazten bagara, alegia.